راهنمای خرید جک روغنی

مزایا و معایب جک‌ روغنی

این بالابرهای در انواع مقیاس برای بلند کردن اجسام، وسایل نقلیه و … مورد استفاده قرار می‌گیرند. رانندگان ماشین‌های سنگین که بدلیل اینکه همواره در جاده هستند و در معرض خطر پنچری قرار دارند برای تعویض لاستیک‌هایشان از این وسیله کاربردی بهره می‌گیرند. در وزارت نفت برای پالایشگاه‌ها و حفاری‌هایی که در زیر زمین در جریان‌ هستند، برای بلند کردن انواع وسایل و ماشین‌آلان نیمه‌سنگین و حتی سنگین، در ساختمان سازی(برج‌سازی و معماری) و بسیاری موارد دیگر از این جک‌های کاربردی بهره گرفته می‌شود.

برای روشن شدن دقیق‌تر علت نامگذاری این بالابرها بگذارید تعریفی از علم هیدرولیک ارائه دهیم. به این دلیل که مایعات دارای تراکم‌پذیری بسیار پائینی هستند در صنعت از آن‌ها به منظور انتقال نیرو استفاده می‌شود زیرا نیروی وارده را چند برابر کرده و در نتیجه می‌تواند میزان کارکرد بیشتری را ارائه دهد، علم هیدرولیک به مطالعه و تحقیق در این زمینه می‌پردازد. دیگر فکرکنم دلیل هردونامی که برای این نوع جک انتخاب‌شده است را کاملا شفاف درک کرده باشید. جدا از واژه‌ی سیستم‌های هیدرولیک واژه‌ی دیگری که در این زمینه گوش‌تان با آن برخورد خواهد کرد واژه‌ی سیستم‌های نوماتیک می‌باشد. نوماتیک و هیدرولیک هردو معنی تقریبا یکسانی دارند فقط در دو مورد اساسی با هم متفاوتند. سیستم‌های هیدرولیک برای ایجاد فشار‌های بالا (بیش از یک تن) و در سرعتی دقیق مورد نیاز می­باشند اما سیستم‌های نوماتیک هنگامیکه نیروی کم(حدود یک‌تن) در کوتاه زمان ممکن مورد نیاز باشد مورد استفاده قرار می‌گیرند. بعنوان مثال از نوماتیک‌ها که نسبت به هیدرولیک‌های سیستمی نوین‌ترند در ساخت بازو‌های محرک رباتیک و از هیدرولیک‌ها در مواردی مانند جک‌ها و ترمز هیدرولیک ماشین‌ها استفاده می‌گردد. در دنیای امروز که صنعت حرف اول را می‌زند انتقال نیرو با سرعت و دقت بسیار لازم و ضروری می‌باشد به همین دلیل در انواع صنایع مختلف شاهد استفاده‌‌ از سیستم‌های هیدرولیکی و سیستم‌های نوماتیکی به وفور هستیم. اما شاید برای شما هم جالب باشد که بدانید این دلیل برتری سیستم‌های مذکور بر سایر روش‌ها در چیست که استفاده از آن‌ها تا این اندازه رونق یافته است. پاسخ این پرسش در ۶ مورد خلاصه می‌گردد که این حس کنجکاوی شما را کاملا اقناء خواهد کرد. اول طراحی این سیستم‌ها اصلا پیچیده نیست ثانیا قابلیت اینکه نیرو را تا حد بسیار زیادی بالا ببریم براحتی وجود دارد. ثالثا در عین اینکه پیچیدگی‌ای در این سیستم‌های یافت نمی‌شود شاهد دقت بالای آن‌ها نیز می‌باشیم. رابعا بهره‌وری بسیار زیادی را در استفاده از آن‌ها شاهدیم. خامسا این‌ سیستم‌ها کاملا انعطاف‌پذیرند و دلیل  آخر اینکه بسیار بیشتر می‌توانید به آن‌ها اعتماد و اطمینان کنید زیرا در این سیستم‌ها شما شاهد قسمت‌های متحرک نادری هستید و بدلیل اینکه جریان پرفشار مایع در شلنگ‌ها یا لوله‌ها وجود دارد تنها با دو نوع حرکت دورانی و خطی شما قادر خواهید بود به نیرویی بالا در کمترین زمان ممکن دسترسی داشته باشید. در حالیکه در سایر سیستم‌ها قسمت‌های متحرک به وفور یافت می‌شود و شما شاهد مواردی مانند اهرم و کلاچ و بادامک و یا سایر مواردی هستید که از آن‌ها به منظور انتقال قدرت استفاده می‌شود. شاید از دلایل برتری که گفتیم تنها با نام بردن سرتیترشان شما قانع نشوید به همین دلیله به توضیح موارد ذکر شده می‌پردازیم. سیستم‌های هیدرولیک و نوماتیک از شلنگ‌هایی قابل انعطاف استفاده می‌کنند که این می‌شود دلیل انعطاف­پذیری این سیستم‌ها چونکه با این ‌کار دیگر از محدودیت مکان برای نصب سایر سیستم‌ها خبری نیست. در سیستم‌های ذکر شده بوسیله عملکردی که شرح داده شد می‌توان با اندکی نیرو به میزان بسیار زیادی از توان و انرژی دست یافت و همچنین این توان خروجی را به راحتی مثلا بوسیله یک شیر بصورت دلخواه و دقیق کنترل کرد. این سیستم‌ها چونکه میزان اصطکاک را تا حد بسیار زیادی پائین آورده‌اند و بدلیل هزینه‌ی کمی که برای آن‌ها پرداخت می‌شود از بهره‌وری بالایی برخوردار شده‌اند. برای توضیح مقوله اعتماد و اطمینان به سیستم‌های نوماتیک و هیدرولیک باید خدمتتان عرض کنیم که در برابر دما، فشار یا بارهایی که به مقدار زیاد و بصورت ناگهانی به سیستم وارد می‌شوند بوسیله‌ی سوئیچ‌های حرارتی یا فشار و همچنین استفاده از شیرهای اطمینان شما در برابر خطر‌های احتمالی از مصونیت برخوارد خواهید بود.

معایب جک های روغنی

سیلند‌های هیدرولیکی را در نظر بگیرید. در این سیستم‌های احتمال دارد که روغن نشت کند یا کثیف شود که می‌تواند آسیب‌های جدی‌ای را به سیلندر وارد نماید در مورد جک‌های روغنی نیز همین شرایط صادق است و باید به شدت مراقب نشت یا کثیفی روغن این جک‌ها باشیم البته این تنها عیب نیست و حتی اگر نشتی یا کثیفی روغن را نیز نداشته باشیم در طول زمان و با افزایش عمر این جک‌ها می‌توانیم شاهد عیوبی دیگر در آن‌ها باشیم. در حالت کلی چهار نقص عظیم را در این سیستم‌ها شاهدیم. اولین و پیش‌پاافتاده‌ترین مشکل این‌ جک‌ها در اینست که شاید شما شاهد کمبود در روغن‌های دستگاه باشید که در این حالت بازوی دستگاه تا انتها نمی‌رسد و نهایتا در نتیجه‌ی آن بالابر بار را به اندازه‌ی کافی و لازم بلند نمی‌کند. راه‌حل این مشکل ساده است و تنها باید میزان روغن دستگاه را به حالت طبیعی بازگرداند. مشکل دیگری که ممکن است شاهد آن باشیم اینست که فرض کنید شما وسیله‌ی نقلیه‌تان پنچر شده است و از جک‌ روغنی برای بلند کردن آن استفاده می‌کنید اما به مرور ارتفاع جک کاهش پیدا می‌کند و وسیله‌یتان به آرامی روی زمین قرار می‌گیرد. این معضل به تنهایی میتواند چند علت داشته باشد، احتمال این وجود دارد که آب‌بند‌ها معیوب باشند و روغن نشتی داشته باشد دلیل دیگر آلوده شدن روغن می‌باشد همچنین ممکن است که پیچ خلاص دستگاه کاملا در جایگاه خود تا آخر سفت نشده باشد. اگر هیچکدام از این موارد نبود باید به این مورد شک کرد که تلمبه جک گیر کرده و به اصطلاح قفل شده است. عیب بزرگ بعدی جک‌ها عکس مورد فوق است یعنی اینکه شاید جک به سختی و با مشکل حرکت کند. این مشکل می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد مثلا شاید آب‌بندها یا کاسه نمد معیوب باشد، تلمبه جک مشکل داشته باشد یا ….؛ در نهایت آخرین عیب بزرگ جک‌های روغنی احتمال اینست که بالا و پائین رفتن آن‌ها یکنواخت و یکسان نیست و یک‌تکه یک‌تکه بالا و پائین می‌روند که تنها دلیل این اتفاق وجود هوا در استوانه‌ی روغن دستگاه است که بوسیله هواگیری قابل حل می‌باشد.

انواعی از جک‌های روغنی که از بقیه پرکاربرد‌تر هستند.

این وسایل بدلیل کاربرد زیادی که دارند در انواع مختلفی یا وزن و ابعاد متفاوتی برای انجام انواع کارها طراحی شده‌اند که در زیر مهمترین آن‌ها را شرح خواهیم داد

الف) جک یک‌طرفه هیدرولیک : در این نوع جک یک شافت در محفظه‌ی سیلندر قرار دارد. از طریق پورت تعبیه‌شده در جک بوسیله‌ی فشار بالا روغن وارد سیلندر می‌شود و با انجام این عمل شافت به دو صورت کار می‌کند و نیروی مناسب را ایجاد می‌نماید، این قطعه می‌تواند هم موجب هل‌دادن به جلو شود هم می‌تواند مکش ایجاد کرده و موجب هل‌دادن به سمت عقب شود.

پس از اینکه جک یک سیکل عملکردی را طی کرد و برای انجام سیکل بعدی آماده می‌شود لازم است که شافت به حالت نخستین خود برگردد تا بتواند سیکل بعدی را انجام دهد. اگر شافت بصورت هل‌دادن رو به جلو کار کرده باشد به اصطلاح باید به حالت بسته باز گردد و اگر به بصورت مکشی کار کرده باشد برای انجام سیکل بعدی باید بصورت باز درآید. در سیستم هیدرولیکی این جک از فشار روغن برای بازگرداندن شافت به حالت اول استفاده نمی‌شود بلکه بوسیله‌ی تخلیه‌ی روغن از همان پورت ورودی مقدمات کار انجام می‌پذیرد. نیروی مورد نیاز برای بازگشت شافت به حالت نخست به دو صورت می‌تواند تامین شود یا بوسیله‌ی یک منبع خارجی مانند یک الکتروموتور یا بوسیله‌ی نیرویی که توسط وزن روی جک مانند بالابرها به آن وارد می‌شود البته در تعدادی از سیستم‌ها بوسیله‌ی یک فنر این برگشت شافت انجام می‌‌گردد. از معایب برگشت شافت به این روش­ها عدم کنترل سرعت بازگشت است که ممکن است موجب اختلال در عملکرد وسایل شود. در جک‌هایی که از آن‌ها بعنوان بالابر استفاده می‌شود همانگونه که گفته شد برگشت شافت بوسیله وزن بلند شده توسط جک انجام می‌‌گیرد که فقط در حالتی که سرعت برگشتن جک مهم نباشد می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.

این نوع جک‌ها خود به دو گروه کلی (شناور و پیستونی) تقسیم می‌شوند که هر کدام هم خوبی‌ها و نقص‌های خود را دارا می‌باشند.

ب) جک دو طرفه هیدرولیک: این نوع جک تفاوتی که با نوع قبلی دارد در اینست که برعکس جک یک‌طرفه برای سیلندر در هردوطرف پورت ورود روغن تعبیه شده است به این طرق جک بصورت کنترل شده هم رو به جلو و هم رو به عقب می‌تواند نیرو وارد کند. مقدار نیروی وارد شده توسط این جک به این بستگی دارد که مایع به چه سطح مقطعی از پیستون نیرو وارد می‌کند؛ این نسبت در حرکت رو به جلو زیاد است در حالیکه در حرکت رو به عقب نیرو به سطح مقطع کمتری از پیستون فشار وارد می‌شود در نتیجه در این حالت میزان نیرو کمتر می‌باشد.

حرکت جک به اینصورت است که روغن به پشت پیستون فشار وارد می‌کند و نیرو وارد می‌شود این‌بار وقتی که سیکل انجام عملکرد به اتمام رسید روغن از سمت دیگر یا همان سمت گلویی فشار وارد می‌کند که موحب بازگشت جک به حالت اولیه خود می‌شود. مهندسی ساخت این نوع جک موجب ایجاد نکات مثبت زیادی شده است مانند اینکه در هردو حرکت رفت و برگشت وسیله امکان کنترل سرعت وجود دارد و احتمال خرابی دستگاه کاهش می‌باید یا اینکه نیرو و فشار در هردو سوی حرکتی قابل تنظیم می‌باشد اما نکته‌ی منفی قضیه در اینست که بدلیل اینکه روغن از هر دو طرف فشار وارد می‌کند به سیل‌های آببندی بیشتر نسبت به جک یک‌طرفه نیاز داریم که هزینه‌ی ساخت دستگاه را بالا می‌برد.

ج) جک هیدرولیک دارای شافت در هر دوسر :  امروزه با توجه به استفاده‌های بخصوص جک‌ها، این نوع بصورت محدودتری مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. این گونه از جک‌های هیدرولیکی دو عدد گلویی و یک پیستون دارند بعلاوه‌ی دو شافت هم‌اندازه و هم قطر که در دوطرف پیستون هستند. بدیهی است آب‌بندها بجز در پیستون در هر دو گلویی موجود در جک وجود دارند. با توجه به ساختار ذکر شده در مورد این گونه از جک می‌توان براحتی فهمید که حرکت این وسیله نه تنها در هر دو جهت رفت و برگشت انجام می‌گیرد بلکه در هردوی این حرکات دارای شرایطی کاملا یکسان و برابر می‌باشد. استفاده از این گونه‌ی جک‌ها در دستگاه‌‌هایی است که باید حرکت همیشگی رفت و برگشتی در بین دو سیستم مورد استفاده برقرار باشد. دوباره قابل ذکر است که کلیه‌ی ویژگی‌های حرکتی منجمله سرعت و میزان فشار و مقدار نیرو و کورس حرکتی جک در هردو سوی حرکت برابر و یکسان می‌باشد.

د) جک تلسکوبی هیدرولیک: این گونه‌ی جک در اصل خود باید به چهار نوع تقسیم شود چونکه هم بصورت یک‌طرفه و هم بصورت دوطرفه، هم بگونه‌ی همزمان و هم بگونه‌ی غیرهمزمان ساخته می‌شود که دارای ویژگی‌ها و خصوصیات متفاوت از هم هستند. این گونه از جک مهندسی ساخت پیچیده‌ایی دارد و شامل گروهی از لوله‌هاست که رویه‌ایی از جنس کروم داشته و سنگ‌خورده‌اند که به شیوه‌ایی تلسکوپ مانند مونتاژ شده‌اند یعنی جک به این‌صورت شکل گرفته‌است که بجز شافتی که شعاع‌ش از همه کمتر است و بعنوان شافت اصلی برای کل یک دوره‌ی عملکردی جک عمل می­کند بقیه‌ی سیلند‌رها خود برای جک بعد از خود یک شافت به حساب می‌آیند. طراحی تلکسوپی این جک‌ها در مکان‌هایی محدود که نیاز به جابه‌جایی زیادی دارند کاربرد دارد برای روشن‌تر شدن قضیه‌ می‌توان استفاده‌ی این جک‌‌ها در وسایل تخلیه‌ی بار یا آسانسور‌های مورد استفاده در ساختمان‌ها را نام برد. با توجه به موارد ذکر شده براحتی می‌توان فهمید که چرا این نوع از جک‌ها پرکاربرد‌ترین جک مورد استفاده در انواع صنایع می‌باشد. از مزیت‌های فراوان این محصول هیدرولیک که بگذریم شاهد معایبی مانند طول‌ عمر کمتر از بقیه‌ی جک‌ها یا مشکل کمبود جا و مکان برای اعمال آب‌بندی متناسب هستیم. این نوع در قیاس با سایر گونه‌های جک هزینه‌بری بیشتری دارد و برای ساخت آن باید دقت و توجه بیشتری صورت گیرد.

ه) جک ترمز‌دار هیدرولیک: در جک‌ها هنگامیکه پیستون به پایان دوره‌ی عملکردی می‌رسد با سرعتی یکسان حرکت می‌کند تا در نهایت با برخورد به مانع انتهایی متوقف می‌شود و دوره‌ی عملکردی به پایان می‌رسد. این برخورد موجب می‌شود که ضربه‌ یا به اصطلاح یک شوک به کل سیستم وارد شود که در دراز مدت موجب اختلال در عملکرد و خرابی سیستم می‌گردد. به این منظور از طریق راه‌کارهای گوناگونی برای کاهش سرعت برخورد پیستون با مانع یا جلوگیری کلی از برخورد استفاده می‌شود. جک‌های ترمز‌دار از گونه‌هایی هستند که این مشکل در آن‌ها حل شده است. این گونه از جک‌ها طرق مختلفی را برای جلوگیری از برخورد مورد استفاده قرار می‌دهند مثلا با ایجاد دبی در آخر دوره‌ی عملکردی جک موجب می‌شوند سرعت خطی کاهشی محسوس پیدا کند و پیستون هرچه به انتها نزدیک می‌شود از سرعت‌ش کاسته گردد تا در نهایت قبل از برخورد با مانع متوقف گردد. البته باید بدانید که در جک‌های دوطرفه این سیستم ترمز باید در هردوطرف پیستون مورد استفاده قرار گیرد. در طراحی‌های پیشرفته‌ی جدیدی که برای سیستم‌های هیدرولیک انجام شده است برای پیشگیری از خطاهای احتمالی که در طول زمان و دراز مدت به وقوع می‌پیوندند سیستم ترمز از داخل جک خارج شده است و به منبع تغذیه‌ی روغن جک (پاور پک و …) انتقال یافته است.