راهنمای خرید ضد یخ

قابل ذکر است، کوتاهی برخی تولیدکنندگان ضدیخ در معرفی کامل محصولات خود، کاربرد و نحوه مصرف آن برای مصرف‌کنندگان و دارندگان خودرو در عدم اطلاع رانندگان از این محصول مهم و کلیدی، تاثیر بسزایی دارد. تا حدود 50 سال قبل، آب به عنوان تنها سیال خنک‌کننده‌ سیستم‌های خنک‌کننده خودرو به حساب می‌آمد. لذا، آب با وجودی که در انتقال حرارت، بسیار مناسب و خوب نقش خود را ایفا می‌نمود، اما از برخی جهات نقص‌های بسیار مشخصی (خصوصا در سیستم خنک‌کننده موتورهای جدید)، نیز داراست. بنابراین، سازندگان خودرو توصیه می‌کنند از مخلوط «آب + ضدیخ» آن هم به نسبت 50 به 50، استفاده گردد. دلایل این توصیه به شرح زیر است:

آب (در حالتی که به تنهایی در خودرو استفاده شود) نقطه جوش نسبتا پایینی دارد، به طوری که در دمای بالای کارکرد، موتور را به جوش می‌آورد؛
آب نقطه انجماد بالایی نیز دارد، یعنی در سرما زود یخ می‌زند؛
دلیل بسیار مهمی که در استفاده از آب وجود دارد این است که، سبب ایجاد زنگ‌زدگی و پوسیدگی قطعات رادیاتور و بدنه موتور می‌گردد.

به طور کلی، سیال خنک‌کننده موتور خودرو که معروف به ضد یخ، از این مزایا برخوردار است:

جلوگیری از یخ زدن مایع موجود در رادیاتور؛
جلوگیری از خوردگی قطعات و قسمت‌های مختلف مرتبط با سیستم خنک‌کننده خودرو؛
ممانعت از جوش آوردن موتور خودرو.

نهایتا می‌توان نتیجه گرفت که بر خلاف تصورات موجود در این رابطه، لازم است در تمامی فصل‌های سال این مایع درون رادیاتور خودرو وجود داشته باشد. لذا، از جمله مهم‌ترین ویژگی‌های یک سیال خنک‌کننده استاندارد برای موتور خودرو، می‌توان این موارد را برشمرد:

بالا بودن نقطه جوش؛
داشتن نقطه انجماد قابل کنترل و مناسب؛
داشتن حداقل خورندگی؛
داشتن انتقال حرارت بالا؛
بالا بودن پایداری شیمیایی؛
قابلیت مخلوط شدن با آب مناسب؛
داشتن حداقل سمیت و عدم آتش‌گیری؛
سازگاری با محیط زیست و داشتن سرعت تجزیه مناسب توسط میکروب‌ها؛
مقرون به صرفه بودن.

یک سیال ضدیخ، از ترکیب یک سیال پایه (که مشهورترین آن‌ها مونو اتیلن گلیکول (Mono Ethylene Glycol) نامیده می‌شود) با مواد افزودنی که مانع از خوردگی، کف کردن، زنگ‌زدگی و سبب بهبود کیفیت هستند، به همراه آب و رنگ، تشکیل گردیده است. به طور کلی می‌توان گفت، اجزای تشکیل دهنده سیال خنک‌کننده موتور خودرو عبارت است از: سیال پایه، مواد ضدکف، بازدارنده‌های ضدخوردگی، آب، رنگ (که متناسب با سلیقه و استاندارد هر سازنده متفاوت خواهد بود).

همان طور که قبلا ذکر شد، از جمله وظایف اصلی ضدیخ، ممانعت از خوردگی در اجزای موتور خودرو است. غیر از این، ضدیخ سبب برقراری تعادل حرارتی در کل موتور خودرو، همزمان با دفع حرارت ایجاد شده، می‌گردد. همچنین سبب افزایش ظرفیت حرارتی آب شده و ترکیبات موجود در آن مانع ایجاد رسوبات ناشی از املاح آب در داخل رادیاتور و موتور می‌شود.

استفاده نمودن از آب به تنهایی، مشکلاتی برای انتقال حرارت داخلی موتور به رادیاتور، به وجود می‌آورد. به عنوان مثال، با در نظر گرفتن نقطه انجماد (0 ͦC) و نقطه جوش (100 ͦC)، از سویی، در درجه حرارت‌های بسیار پایین و بسیار بالا، آب به عنوان یک مایع خنک‌کننده کاربرد خود را از دست می‌دهد. و از دیگر سو، در شرایط کارکرد دمایی، موتور آنقدر گرم می‌شود که در قطعات مختلف باعث ایجاد خوردگی می‌شود.

خوردگی‌های موجود در سیستم خنک‌کننده عبارتند از: مس و آلیاژهای آن (موجود در رادیاتور)؛ آلومینیوم و آلیاژهای آن (واتر پمپ و رادیاتورهای جدید)؛ چدن (موجود در پوسته موتور)؛ فولاد (پیچ‌ها و برخی قطعات فولادی)؛ لحیم (موجود در رادیاتور)؛ لاستیک‌ها (در بخش‌های انتقال).

ضدیخ استاندارد به صورتی تهیه می‌گردد که تاثیر نامطلوب بر روی قطعات مذکور نداشته باشد. همچنین به علت مهم بودن محافظت از موتور در مقابل خوردگی، در تمامی طول سال بایستی مورد استفاده قرار گیرد. بدین جهت تولیدکنندگان این گونه ترکیب‌های شیمیایی، از آن با عناوینی همچون «ضدجوش، ضدخوردگی و ضدیخ»، یاد می‌کنند.

به طور کلی در بازار، ضدیخ‌ها به دو صورت یافت می‌شوند: ضدیخ‌های پایه الکلی و ضدیخ پایه روغنی، که در ادامه تمایزات و ویژگی‌های فنی این دو ضدیخ بررسی می شوند.

ضدیخ پایه روغنی: این نوع ضدیخ‌ها از مواد معدنی ساخته شده‌اند و از مرسوم‌ترین ضدیخ‌ها به شمار می‌آید. جهت تولید ضدیخ‌های مرغوب، به دلیل کیفیت بالای ضدیخ‌های روغنی، نیز از مواد معدنی برای تهیه ضدیخ استفاده می‌شود.
ضدیخ‌های پایه الکلی: این گونه ضدیخ‌ها، از مواد آلی تشکیل شده‌اند.

ضد‌یخ‌ها نیز همانند تمامی ترکیبات شیمیایی متشکل از عناصر و ترکیبات حساس و مختلفی هستند. به طوری که همواره استانداردها و ترکیبات آن‌ها در حال پیشرفت و تغییر است. در ضد‌یخ‌های الکلی، تنها مزیت آن‌ها طول عمر بیش‌ترشان است. در حالی که در ضد‌یخ‌های روغنی، ضمن داشتن طول عمر کوتاه‌تر از ویژگی‌های متعددی نیز برخوردارند که در ضدیخ‌های الکلی وجود ندارد. در ادامه به برخی از این ویژگی‌ها اشاره می‌گردد.

مصرف‌کنندگانِ ضدیخ‌های الکلی بایستی مراقب باشند که به هیچ عنوان ضدیخ جدید را به ضدیخ قبلی اضافه نکنند؛ زیرا مجبور می‌شوند بعد از این کار، به تخلیه و شست و شوی کامل داخل رادیاتور خودرو بپردازند (زیرا نبایستی ضدیخ‌های الکلی با یکدیگر تلفیق گردند).
در صورت استفاده بیش از اندازه مجاز و توصیه شده توسط خودرو ساز از ضدیخ‌های الکلی ، این مواد سبب ایجاد خوردگی و از بین رفتن بدنه موتور و سیستم خنک‌کننده خودرو می‌گردد. در حالی که این مشکل در استفاده از ضدیخ‌های روغنی به اندازه ضدیخ‌های الکلی تا این حد مشکل‌ساز نیست.

البته بایستی در نظر داشت که ضدیخ‌های پایه روغنی تهیه شده در کارخانه‌های گوناگون نسبت به یکدیگر متفاوت بود و دارای کیفیت‌های متنوعی هستند. قابل ذکر است که فقط ضدیخ‌هایی قادرند استاندارد GS1 اتحادیه اروپا را دریافت نمایند که محصول نهایی‌شان از تمام جوانب، کارآمدی لازم را برای موتورها و سیستم‌های خنک‌کننده داشته باشند.

توصیه می‌شود، حتی اگر به هر علت که تمایلی ندارید از ضدیخ‌های رایج استفاده نمایید، از ضدیخ‌هایی استفاده کنید که از معتبرترین استاندارد جهانی (یعنی GS1) برخوردار باشد.

در مورد میزان صحیح نسبت رقیق‌سازی ، باید به دستور کار شرکت‌های تولید‌کننده مراجعه نمود؛ زیرا در بعضی از ضدیخ‌ها، احتیاجی به اضافه نمودن آب نیست، البته این موضوع روی محصول قید گردیده است. غیر از آن می‌توان با مطالعه دفترچه راهنمای خودرو، از میزان نسبت صحیح ضدیخ با آب مطلع شد. در عین حال، به طور تجربی ثابت گردیده است، در بیش‌تر ضدیخ‌ها، غالبا نسبت یک به یک یا همان (50٪ به 50٪) بهترین کارایی و بازدهی را خواهد داشت.

بنابراین، در یک ظرف تمیز، به طور مساوی محلول ضدیخ و آب مخلوط شود، این مقدار از نسبت محلول تا دمای «-34 ͦC»، ضد انجماد خواهد بود. روند میزان مقاومت ضدیخ به انجماد، تا میزان نسبت «70٪ ضدیخ» به «30٪ آب» ادامه پیدا می‌کند؛ ولی بعد از این نسبت، سیر نزولی به خود می‌گیرد و خاصیت خود را از دست می‌دهد.

سعی شود تا حدی که امکان دارد، سیستم خنک‌کننده خودرو را تخلیه و با آب گرم تمیز شود. در غیر این صورت، امکان دارد ترکیبات شیمیایی ضدیخ جدید و قدیمی متفاوت باشند و اختلاط آن‌ها با یکدیگر سبب ایجاد مشکل گردد. سپس، رادیاتور پر از محلول بشود. جهت مطمئن شدن از عملکرد آن، بایستی ترموستات و واترپمپ موتور را روشن و در صورت نیاز سیستم، هواگیری شود. همچنین بایستی میزان مایع منبع انبساط، عملکرد درِ رادیاتور و ترموستات متناوباً مورد بررسی قرار گیرند.

پیش از تعويض و استفاده نمودن از محلول جدید ضدیخ، بایستی به بازرسی و سرویس (در صورت نیاز) مسير و مجاري سيستم خنك‌كننده خودرو پرداخت؛
زمانی که موتور داغ است، به خاطر تحت فشار بودن سيستم خنك‌كننده به هیچ وجه درپوش رادیاتور برداشته نشود. وقتی که موتور سرد شد درپوش با احتیاط و به اندازه یک دور باز گردد؛ اگر در این حالت مایع خنک‌کننده سرریز کرد سریعا درپوش را محکم نموده و پس از سردتر شدن سيستم خنك‌كننده، درپوش باز شود؛
پیش از استفاده از ضدیخ، ضدیخ خالص به نسبت برابر با آبی با سختی پایین (آب دي يونيزه) مخلوط شود و پس از آن اضافه گردد؛
اختلاط یک به یک، بهترین نسبت است؛
سطح و وضعیت مایع خنك‌كننده كنترل گردد؛
هنگامی که موتور سرد است، برای شناسایی نشت، آزمون فشار انجام گیرد؛
دهانه پركننده رادياتور و درپوش فشار مورد بررسی قرار گیرد؛
هنگام کار در صورتی که موتور خیلی گرم و یا سرد می‌شود؛ به بررسی ترموستات پرداخته و در صورت نیاز با ترموستاتی که توسط توليدكننده پیشنهاد شده است، تعویض گردد؛
در تمام طول سال استفاده از محلول ضديخ مناسب و قرار دادن ترموستات مناسب و سالم، ضروری است.

کیفیت ضدیخ ربطی به رنگ آن ندارد؛
یک‌رنگ بودن ضدیخ‌ها، ارتباطی به یکی بودن کیفیت آن‌ها نداشته و نبایستی به یکدیگر اضافه شوند؛
برای رقیق‌سازی باید مطابق اطلاعات مندرج شده روی ظرف ضدیخ، عمل نمود؛
در ضدیخ بایستی سختی آب مصرفی، بسیار پایین (دي يونيزه) باشد؛
ضدیخ‌ها غالباً کف ایجاد نمی‌کنند. (وجود کف ممکن است به دلیل وارد شدن هوا به سیستم مكش واتر پمپ باشد، در این حالت می‌بایست به تخلیه کامل رادیاتور، بررسی همه لوله‌هاي رابط و واشرها و تعمیر قطعات معيوب پرداخت)؛
بایستی به کنترل سطح سیال پرداخت.

در ابتدای هر بهار و پاييز معمولا بايستی این اقدامات انجام شود:

کنترل میزان غلظت ضديخ- ضدجوش (به طوری که از حداقل ضروری که با تغییرات دمای هوا متناسب است، کم‌تر نباشد)؛
شرایط و اندازه ضدیخ بررسی شود تا درصورت آلوده بودن یا وجود مواد ناشی از زنگ‌زدگی فلزات، تعویض گردد؛
آزمایش تحت فشار دستگاه (ترجیحا در زمان سرد بودن ضدیخ) جهت اطمینان از عدم وجود نشتي؛
بررسی درپوش و لوله متصل به درپوش رادياتور؛
لوله‌ها را مورد بازبینی قرار داده و محل اتصال لوله‌ها محکم شوند؛
کنترل تسمه پروانه‌ها (از نظر سالم بودن و کشش صحیح)؛
کنترل ترموستات (در صورتی که درجه حرارت آب رادیاتور بیش از اندازه سرد یا گرم شود).

نکته: میزان سختی آب مصرفي برای رقيق‌سازي مايع خنك‌كننده، بايستی کم باشد تا رسوب نگیرد. هفته‌ای و یا هر هزار کیلومتر یک بار، می‌بایست سطح مایع خنک‌کننده بررسی شود. در شرایط عادی زمان عوض نمودن مایع خنک‌کننده معمولا به طور سالیانه و یا بعد از طی کردن 30 هزار کیلومتر است. اما غیر از این، زمان تعویض مایع خنک‌کننده در شرایط سخت رانندگی و بسته به شرایط موجود، صورت می‌گیرد. شرایط سخت عبارتند از: يدك كشيدن كمپ؛ بكسل كردن؛ طي نمودن مسافت‌هاي طولاني با سرعت‌هاي يكنواخت و پايين؛ استفاده از باربند در مسافت‌هاي طولاني؛ طي نمودن مكرر مسافت‌هاي كوتاه (كمتر از 8 كيلومتر در هر نوبت رانندگي)؛ حركت در جاده‌هاي نمك پاشيده شده، خاكي و غبارآلود؛ دوره طولاني عدم استفاده از خودرو.

شرکت سازنده

شرکت هاي مختلفي در زمينه توليد و عرضه ضدیخ ، فعال هستند. کاسپین، اسپیدی، توسکا، پژو، بهران، پرستون، تویوتا جنیون پارتس، فوسر، لوکینی، دیرگون، بی ام دبلیو، لیکومولی، مارپا، تاپ وان، گتسان، پروفی کار، ای ام، ولترونیک و … از مشهورترين برند هاي اين زمينه هستند.

هرکدام از اين شرکت ها توانسته است با ارائه محصولاتي، نظر بخشي از مشتريان را به خود جلب کند. محصولات اين برند ها، از کيفيت مطلوبي برخوردارند و هم اکنون در بازار به به وفور يافت مي شوند.

قيمت

عوامل مختلفي نظير نوع ضد یخ، شرکت سازنده، مواد سازنده، حجم و … در تعيين قيمت ضدیخ موثرند. شرکت هاي سازنده اين محصولات، آن ها را با قيمت هاي گوناگوني به بازار عرضه کرده اند و به طور کلي قيمت اين محصولات بين 20 هزارتومان تا 500 هزار تومان است.

يکي از مهم ترين نکاتي که در خريد هر محصول لازم است به آن توجه داشته باشيد، تعيين ميزان بودجه است که به شما کمک مي کند تا از ميان محصولات متنوع موجود در بازار، سريع تر محصول مناسب خود را انتخاب کنيد.

از ديگر نکات مهم در خريد ضدیخ اين است که محصول خود را از برند ها و همچنين فروشگاه هاي معتبر خريداري کنيد.

منبع : emalls.ir